Еврази плитти: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
2-мĕш йĕрке:
'''Еврази плитти''' — [[Еврази]] континенчĕн чылай пайне витекен [[литосфера плитти]]. Еврази плиттине [[Индостан]], [[Арави çурутравĕ]] тата тухăç [[Çĕпĕр]] [[Верхоянск ту хырçи]]нчен тухăçалла пайĕ кĕмеççĕ.
 
Еврази плиттин анăç пайĕ Вăта Атлантика хысакĕ таран, [[Исланди]] пайне хушса, вырнаçăннă. Çурçĕр енче пысăк шельф, [[Çурçĕр Парлă океанĕ|Çурçĕр Парлă океанăн]] шыв-çĕр лаптăкне тухакан континенчĕн пассивлă хĕрри, [[Геккель хысакĕ]]пе чикĕленет. Кăнтăр енче пысăк [[континентсен тĕкĕшĕвĕ|хирĕçӳ тăрăхĕ]]: вăл [[Тетис океанĕ]] хупласа тусен ярăмĕ [[Индостан плитти]]пе тĕкĕшĕнсе кайнă хыççăн пулса тăнă.
== Геологи тытăмĕ ==
=== Инçет тухăç ===
 
== ГеологиГеологиллĕ тытăмĕ ==
Еврази мăн хăми 67,800,000 çм2 пысăк лаптăка йышăнать, ку вара пысăкăшĕпе виççĕмĕш хăма пулать, вăл пуринчен нумай континента витет. Геологи енчен унăн тытăмĕ питĕ кăткăс. Унăн шутне икĕ пысăк [[Тухăç-Европа]] тата [[Çĕпĕр платформи|Çĕпĕр]] [[Платформа (геологи)|платформи]] кĕрет. Платформăсене кăткăс тытăмлă хутланчăклă çамрăк ярăмсем хупăрласа тăраççĕ.
 
Тухăç-Çĕпĕр платформи кăнтăр енчен [[Алтай-Саян хутланчăк облаçĕ| Алтай-Саян хутланчăк]] тата [[Монгол-Охотски тăрăхĕ|Монгол-Охотск хутланчăк]] тăрăхĕсемпе чикĕленет. Платформăран çурçĕрелле [[Таймăр]] тăвĕсем, унтан уйрăмлă [[Хатанкă|Хатанкă авăнчăкĕ]]. Тухăç енчен Тухăç-Çĕпĕр платформи [[Верхоян хысакĕ]]пе хупăрланнă, вăл ун çине континтăн шельфĕ, [[Çурçĕр-Америка плитти|Çурçĕр Америка континенчĕ]] куçнипе пулса тăнă.
 
Тухăç-Европа платформи анăçран Дрейзер йĕрĕпе чикĕленнĕ, - пĕрлешĕннĕ ярăмсем, ун хыççăн Карпат тăвĕсем тата урăх хутланчăк çĕкленĕвĕсем. Кăнтăртан вăл [[Хура тинĕс|Хурапа]] [[Каспи тинĕсĕ|Каçпи]] тинĕсĕсемпе, [[Кавказ]] тăвĕсемпе чикĕленет. Тухăçра платформăн чикки Урал тăвĕсем, вĕсем ăна Анăç-Çĕпĕр айлăмĕпе уйрăлса тăраççĕ.
 
=== Инçет тухăç ===
Еврази плиттин çурçĕр-тухăç пайĕ — чылай тапхăр хушши аталаннă тĕрлĕ çул ӳсĕмлĕ[[террейн]]лă акрециллĕ ярăм.
 
[[Категори:Литосфера плиттисем]]