Википеди

Вăрмар районĕ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Интерактивная навигация по истории
← Унчченхи тӳрлетӳМалалли тӳрлетӳ →
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
ВизуальныйВикитекст
+fi
Chavash (Сӳтсе яв | хушни)
4051 тӳрлетӳ
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
3-мĕш йĕрке:
==Çутçанталăкě==
 
Вăрмар районĕ [[Чăваш платойĕплато]]йĕ çинче вырнаçнă, çĕр пичĕ сăртлă, район çĕрĕсене çырмасем темиçе лутра сăртсемпе уйрăм тӳремсăртлăхсем çине çурса пĕтернĕ. Çырмасен вăрăммăшĕ 100—200 метртан пуçласа 2—3,5 çухрăм таран, тарăнăшĕ — 1-10 метр. Районта акшар чулĕпе доломитсен çĕр айăнчи пурлăхсем пур, вĕсенчен пĕри Вăрмартан икĕ çухрăмра кăнтăранăçнелле вырнаçнă. Унтан акшар çăнăхне хатĕрлеççĕ, çавăн пекех ăна Вăрмар стройматериалĕсен завочĕ автомобиль çулĕсем тунă чухне усă курать. Вăрмартан 15 çухрăм кăнтăранăçнелле, [[Шăхаль]] çывăхĕнче акшар чулĕпе доломитсене кăлараççĕ. Çакăнтах кирпĕч тумалли суглинăксемпе тăмсене кăлараççĕ. Вăрмар упранăвĕ район тĕпĕнчен кăнтăр-тухăç енче 1,5 çухрăмра пулать, ăна Вăрмарти çурт-йĕр материалĕсен завочĕ ĕçе кĕртет. Шоркистры упранăвĕ Шоркистры чукун çул чарăнăвĕнчен 1,8 çухрăмра пулать, унпа [[Канаш]] кирпĕч завочĕн Шоркистры цехĕ усă курать. [[Кавал]] салинчен 2 çухрăмра вырнаçнă Кавал упранăвĕпе халĕ усă курмаççĕ, ăна малашлăха валли хăварнă.
 
Климачĕ вăтам континентлă, хĕлĕсем вăрăм та сивĕ, çăвĕсем ăшă та типĕ. Вăтам температура: кăрлач уйăхĕнче — -13°С, чи сивви -42 °С; утă уйăхĕнчи вăтам температура +18,7°С, чи шăрăххи — + 37°С. Çулталăк тăршшĕпе вăтамран 400 мм юр-çумăр çăвать — нумайрах ăшă вăхăтсенче. Юханшывсен шучĕ сахал. Пысăкраххисем: [[Кĕтне (юханшыв)|Кĕтне]] тата [[Енĕш (юханшыв)|Енĕш]], пĕчĕкреххисем: [[Пăла (юханшыв)|Пăла]], [[Ара (юханшыв)|Ара]]. Çак тĕслĕ тăпрасем сарăлнă: кăвак вăрман тăприсен тĕсĕсем, вĕсем районти çĕрсен 84% йышăнаççĕ. Район вăрман-çеçенхир тăрăхĕнче вырнаçнă, вăрмансем район çĕресен 9% йышăнаççĕ. Вăрмансем кăнтăрпа кăнтă-тухăç енĕсенче çеç юлнă. Вăрмансенче юмансемпе çăкасем нумай ӳсеççĕ. Чĕрчунсем сахал. Çурçĕрте тыркассем, районăн тĕп пайĕнче сăвăрсем тĕл пулаççĕ. Вăрмансенче [[тилĕ]]сем, [[мулкач]]сем, [[кашкăр]]сем, [[хир сысни]]сем çӳреççĕ, тытма юрăхлă кайăксенчен — пăчăрсемпе ăсансем (вĕсем питĕ сайра тĕл пулаççĕ).
18-мĕш йĕрке:
* [[Цаплина Раиса Ионовна]], [[чăваш чĕлхи]] тĕпчевçи.
 
== Вăрмар районěнрайонĕн ялěсем ==
 
* [[Анаткас]]
73-мĕш йĕрке:
 
{{Чăваш Ен районěсем}}
[[CategoryКатегори:Чăваш Ен районĕсем]]
[[ru:Урмарский район Чувашии]]
[[en:Urmarsky District]]
Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/wiki/Вăрмар_районĕ»