Якут алфавичĕ
Якут чĕлхин авалхи çырăвĕ тахçанах çухалнă, унăн йĕрне халлĕхе тупайман. 1922 çултанпа 1939 çулчен С. А. Новгородов тунă латиница çинче тытăнса тăракан алфавита усă курнă. 1939 çулта вара кириллица çине куçнă.
Якут латин алфавичĕ (1929–1939):
A a | B b | C c | Ç ç | D d | E e | F f | G g |
Ƣ ƣ | H h | I i | J j | K k | L l | M m | N n |
N̡ ᶇ | O o | Ө ө | P p | Q q | R r | S s | Ş ş |
T t | U u | V v | W w | X x | Y y | Z z | Ƶ ƶ |
Ь ь | ' |
Хальхи алфавит
тӳрлетА а | Б б | В в | Г г | Ҕ ҕ | Д д | Дь дь | Е е |
Ё ё | Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Л л | М м |
Н н | Ҥ ҥ | Нь нь | О о | Ө ө | П п | Р р | С с |
Һ һ | Т т | У у | Ү ү | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч |
Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я |
IPA | 1819-1858 | 1851-1917 | 1858-1917 | 1917-1927 (Новгородов алфавечĕ) |
1924-1929 | 1929-1939 (Новый тюркский алвафит) |
1939-по настоящее время |
---|---|---|---|---|---|---|---|
a | Аа | Аа | Аа | a | Aa | Aa | Аа |
b | Бб | Бб | Бб | b | Bb | Bb | Бб |
v | Вв | - | - | - | - | Vv | Вв |
g | Гг | Гг | Гг | g | Gg | Gg | Гг |
ɣ, ʁ | - | Ҕҕ | - | ʃ | Ƣƣ | Ҕҕ | |
d | Дд | Дд | Дд | d | Dd | Dd | Дд |
ɟ | - | Џџ | з | Зз | Çç | Дьдь | |
e, je | Ее | - | Ее | - | - | Ee | Ее |
jo | - | - | - | - | - | - | Ёё |
ʒ | Жж | - | - | - | - | Ƶƶ | Жж |
z | Зз | - | - | - | - | Zz | Зз |
i | Ии,Іі | Іі | Ии | i | Ii | Ii | Ии |
j | - | Јј | Йй | j | Jj | Jj | Йй |
j̃ | - | - | - | j̶ | - | - | - |
k | Кк | Кк | Кк | k | Kk | Kk | Кк |
l | Лл | Лл | Лл | l | Лл | Ll | Лл |
ʎ | - | Ll | - | ʎ | Ll | - | - |
m | Мм | Мм | Мм | m | Mm | Mm | Мм |
n | Нн | Нн | Нн | n | Nn | Nn | Нн |
ŋ | - | Ңң | Ҥҥ | ŋ | Ņŋ | Ņŋ | Ҥҥ |
ɲ | - | Н̕н̕ | - | ɲ | Njnj | Ньнь | |
o | Оо | Оо | Оо | ɔ | Ɔɔ | Oo | Оо |
ø | - | Ӧӧ | Ёё | Ɵɵ | Өө | ||
p | Пп | Пп | Пп | p | Pp | Pp | Пп |
r | Рр | Рр | Рр | r | Rr | Rr | Рр |
s | Сс | Сс | Сс | s | Ss | Ss | Сс |
h | - | һ | - | h | Hh | Hh | Һһ |
t | Тт | Тт | Тт | t | Tt | Tt | Тт |
u | Уу | Уу | Уу | u | Uu | Uu | Уу |
y | - | Ӱӱ | - | y | Yy | Yy | Үү |
f | Фф, Ѳѳ | - | - | - | - | Ff | Фф |
x | Хх | Хх | Хх | q | - | - | Хх |
ʦ | Цц | - | - | - | - | - | Цц |
ʧ | Чч | Чч | Чч | c | Cc | Cc | Чч |
ʃ | Шш | - | - | - | - | Şş | Шш |
ɕː | Щщ | - | - | - | - | - | Щщ |
◌. | Ъъ | Ъъ | - | - | - | - | Ъъ |
ɯ | Ыы | Ыы | Ыы | ɯ | Ыы | Ьь | Ыы |
◌ʲ | Ьь | Ьь | - | - | - | - | Ьь |
e | Ее | Ää | Ээ | e | Ee | Əə | Ээ |
ju | Юю | Юю | - | - | - | - | Юю |
ja | Яя | Яя | - | - | - | - | Яя |
- ^ Н.Е. Петров . — Академия наук СССР, 1972.