Тритон (çулташ)
Тритон (ав.гр. Τρίτων) — Хĕвел системинчи Нептун чи пысăк спутникĕ. 1846-мĕш çулхи юпан 10-мĕшĕнче акалчан астрономĕ Уильям Лассел уçнă. Орбитăра кутăнла çăврăннипе тата хими хутăшĕпе Плутон евĕр пирки Койпер таврашенчен туртса илнĕ тесе шутлаççĕ[1]. Нептун тавра çăврăнать.
.jpg) | ||
| Орбита пахалăхĕсем | ||
|---|---|---|
| категори | спутник | |
| Уçни | ||
| уçакан | Уильям Лассел | |
| уçнă вырăн | ||
| уçнă вăхăт | 1846 юпа, 10 | |
| Орбита пахалăхĕсем | ||
| Афели | ||
| Перигели | ||
| Мăн çуртĕнĕл | 354 759 км | |
| Орбитăллă эксцентриситет | 0,000 016 | |
| Орбитăллă тапхăрĕ | ||
| Сидери тапхăрĕ | −5,88 кун (кутăнла çаврăнать) | |
| Тайăмĕ | 157° Нептун экваторне | |
| Хăпаракан çыххин долготти | ||
| Перицентрăн аргуменчĕ | ||
| Спутниксем | ||
| Физика пахалăхĕсем | ||
| Размер | ||
| Экваториаллă радиус | ||
| Полярлă радиус | ||
| Планета пичĕн лаптăкĕ | 23 018 000 км² | |
| Хĕсĕнни | ||
| Калăпăшĕ | ||
| Йывăрăшĕ | 2,14·1022 кг | |
| Вăтам тачăлăхĕ | 2,061 г/см³ | |
| Экватăрти йывăрăшăн вăйĕ | 0,779 м/ç² | |
| Иккĕмĕш космос хăвăртлăхĕ | ||
| Сидерлĕ çаврăнăвăн тапхăрĕ | синхронлă | |
| Çаврăну тĕнĕлĕ эклиптика тайăмĕ | çук | |
| style="vertical-align:top;" | çурçĕр полюсĕнче Тӳррĕн хăпарни | |
| Альбедо | 0,76 | |
| Планета пичĕн температури | ||
| Чи сивĕ | ||
| Вăтам | ||
| Чи вĕри | ||
| атмосферăн йышĕ | ||
| Планета питĕнчи пусăмĕ | 4,0-6,5 Па çĕртен 20 000 хут сахалтарах|- | |
.svg){kind=small}
Тритон спутникăн массин 2/3 пайĕ йывăр чул-метал тĕшĕ тесе шутлаççĕ[2], ăна пăр мантипе хупăрланă, çиелти шайĕ шыв тата азот парĕнчен тăрать [3]. Шыв пăрĕ Тритон массинче 15-35 % пулма пултарать тесе шутлаççĕ.
Нимĕç астрономĕçем [[Галле Иоганн Готтфрид] тата д’Арре Генрих Луи Нептун уçсан Гершель Джон Уильяму Лассел патне Нептун спутникĕсене шыраса пахма сĕнесе çыру ярать. Лассел хăтланса пăхать те 8 кунтан Тритона уçать[4]. Лассел также утверждал, что наблюдал у Нептуна кольца. И хотя кольца у планеты действительно есть, официально они были открыты лишь в 1968 году, поэтому заявление Лассела о наблюдении колец подвергается сомнению[5].
Спутника авалхи грек мифологичи Тритона туррине, сына Посейдон ывăлне асанса панă [6], однако это название было принято много лет спустя[7]. .
.jpg)
Çавăн пекех пăхăр
тӳрлетАсăрхавсем
тӳрлет- ^ Craig B Agnor, Douglas P Hamilton (May 2006). «Neptune's capture of its moon Triton in a binary–planet gravitational encounter». Nature 441 (7090): 192–194. DOI:10.1038/nature04792. PMID 16688170.
- ^ McKinnon, William B. & Kirk, Randolph L. (2007), "Encyclopedia of the Solar System", in Lucy Ann Adams McFadden, Lucy-Ann Adams, Paul Robert Weissman, Torrence V. Johnson, Encyclopedia of the Solar System (2nd ed.), Amsterdam; Boston: Academic Press, pp. 483–502, ISBN 978-0-12-088589-3
- ^ Prockter, L. M.; Nimmo, F.; Pappalardo, R. T. (2005-07-30). «A shear heating origin for ridges on Triton». Geophysical Research Letters 32 (14): L14202. DOI:10.1029/2005GL022832. Тĕрĕсленĕ 2011-10-09.
- ^ William Lassell (November 13, 1846). «Discovery of Supposed Ring and Satellite of Neptune». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 7 (9).
- William Lassell (December 11, 1846). «Physical observations on Neptune». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 7 (10): 167–168.
- (1847) «Observations of Neptune and his satellite». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 7 (17): 307–308.
- ^ Robert W. Smith, Richard Baum (1984). «William Lassell and the Ring of Neptune: A Case Study in Instrumental Failure». Journal of History of Astronomy 15 (42): 1–17.
- ^ Flammarion, Camille Astronomie populaire, p. 591 (1880). çăлкуçран архивланă 4 Утӑ уйӑхӗн 2012.
- ^ Camile Flammarion. Hellenica. çăлкуçран архивланă 4 Утӑ уйӑхӗн 2012.
Каçăсем
тӳрлет- Статьи о Тритоне на freescince.narod.ru 2008 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 9-мӗшӗнче архивланӑ.
- Параметры спутников Нептуна
- Популярная статья о вулканизме планет 2008 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 27-мӗшӗнче архивланӑ.