Транслитераци
Транслитераци, — пĕр чĕлхен çырулăхне тепĕр чĕлхен çырăвĕпе кăтартасси. Транскрипципе пăтраштармалла мар. Транслитераци практикăллă тата лингвистика транслитераци çине пайланать.
Сӑмахран, романизаци-латин алфавитне анлӑлатнӑ латинла алфавит меслечӗсемпе тата саспаллисемпе усӑ курса нататинла ҫырулӑх передачи. Тӑватӑ типлӑ графика передачи пулма пултарать:
- пӗр палли;
- паллӑсен йӗрки;
- темиҫе паллӑ йӗрки;
- темиҫе паллӑн йӗрки уйрӑмӑн памалли темиҫе паллӑн йӗрки.
XIX ӗмӗр вӗҫӗнче пруссен наука библиотекисем тунӑ чухне латин, кириллически, араб, инди тата ытти системӑсемпе ҫырнӑ ӗҫсен пӗрлехи каталогне хута яма кирлӗ пулнӑ. Ҫак библиотекӑсем валли хатӗрленӗ транслитаци инструкцийӗсем XX ӗмӗрте латинла ҫырусен непатин системисене латинницӑна куҫармалли стандарт никӗсӗ пулса тӑнӑ.
Усă курниПравить
Хӑнӑхса ҫитПравить
 |
Çак статьян е секцин стилĕ энциклопедиллĕ мар е чăваш чĕлхин виçине пăсать. Статьяна (секцие) Википедин стилистика йĕркисемпе килĕшӳллĕ тӳрлетмелле.
|
Практикӑра нумаях пулмасть библиотекӑн каталогне тӗрлӗ чӗлхесемпе пичетлесе кӑларнӑ чухне библиотекӑн каталогне йӗркеленӗ чухне даннӑйсене формально мелӗпе усӑ курнӑ. Вырӑс текстӗнче вара ют ҫӗршыв ячӗсене тата ятсене ытларах чухне мӗн килӗшнине практикӑра усӑ куракан транскрипцисем теҫҫӗ, ҫав трансскрипцие юлашки сӑмахсен формине кӑна мар, вӗсен калавӗсене те, историлле шухӑшӗсене те шута илеҫҫӗ. Транслитераципе сахал чӗлхесемшӗн усӑ кураҫҫӗ: сӑмахран, китай тата япони сӑмахӗсен кириллиципе передача тытӑмӗсем ("Паллади Системи" тата "Поливанов Системи" статьясем)[1].
Хальхи вӑхӑтра транслитераципе веб-адрессене, сӑмахран, час-часах усӑ кураҫҫӗ. vesti.ru. нумай чӗлхеллӗ ҫуртсен тытӑмне Салатасси 2003 ҫулхи июнь уйӑхӗнче Хӗвелтухӑҫ Ази — Китай, Японири, Тайванири ҫӗршывсен ҫурчӗсенчен пуҫланнӑ. Наци алфавитӗсемпе усӑ курнӑ малтанхи адрессене ҫӳлти шайри ҫуртсем (". сn",. com тата ыттисем) латинницӑпа, клавиатурӑсене куҫарса клавиатурӑсем ҫырмалла пулнӑ; ҫавӑнпа чылай сайтсенче халӗ те ҫурт та пур, адресӑн ытти пайне латинницӑпа ҫыраҫҫӗ. Тури шайри наци ҫурчӗ — кириллица — н .рф-2009 ҫулта ҫуралнӑ. Чуста режимӗнче ҫурт ячӗсем кириллицӑн символӗсемпе пӗрремӗш хут ".net" тата ".com" ҫуртсенче регистрацилеме пуҫларӗҫ.
Вырӑс чӗлхине пулӑшу паман кӗсье телефонӗсенче транслитераци усӑ курнӑ. Унсӑр пуҫне, мобиль ҫыхӑнӑвӗн операторӗсем ЧЫЛАЙ вӑхӑт ХУШШИ ТРАНСЛИТАЦИПЕ ("транслите") усӑ курса абонентсем патне ҪЫРУ яма кӑмӑлланӑ, мӗншӗн тесен пӗр енчен ҫак хыпар пур телефон ҫинчи пӗлтерӳсене те, ҫав шутра кивелнӗ, тепӗр енчен-SMS — кириллицӑри хыпарсене "транслите" пӗлтернинчен икӗ хут нумайрах йышӑнаҫҫӗ (латинница тексчӗ пухнӑ чухне кашни символ ҫине пӗр байт, кириллицӑпа-икӗ байта каять). 2007 ҫултанпа SMS расселок ҫавнашкал йӗркепе пӑснине хаклаҫҫӗ. Ҫавӑн чухнех операторсен SMS-сервиссем валли вырӑс чӗлхеллӗ командӑсем йӗркелеме тивнӗ.
Çавăн пекех пăхăрПравить
КаçăсемПравить
- translit.ru — Вырăс, украин, белорус чĕлхисен транслитераторĕ
- Вырăс, украин, белорус чĕлхисен синхронлă транслитераторĕ Архивленĕ 10 Нарӑс уйӑхӗн 2009 çулта.
- Интеллектуальный транслитератор Архивленĕ 6 Раштав уйӑхӗн 2008 çулта. - Тӳрĕ тата тӳнтер транслитераци (вырăсларан акăлчанла тата акăлчанран вырăсла)
- ГОСТ 7.79—2000: Кирилл çырăвĕн латтин алфавит транслитераци йĕркисем Архивленĕ 21 Ака уйӑхӗн 2014 çулта.
- Приказ МВД РФ N 1047 "Об утверждении Инструкции о порядке оформления и выдачи паспортов гражданам Российской Федерации для выезда из Российской Федерации и въезда в Российскую Федерацию"(ĕçлемен каçă)
- Тĕрлĕ йĕркеллĕ транслитерацисем Архивленĕ 16 Кӑрлач уйӑхӗн 2009 çулта.
- Б. Степановăн «DONECK, DONEZK или DONETSK» статьм («Радио», 1987, № 4, с. 12)
- Тĕрлĕ алфавитсен транслитераци йĕркисен пысăк пуххи(акăлч.)
- Streamlined System for the Transliteration of Bulgarian (Official) Архивленĕ 19 Юпа уйӑхӗн 2012 çулта. (акăлч.)