Тĕллев

Тĕллев (ним. Ziel, выр. цель) — пĕр-пĕр çын е урăхла йышши субъект мĕн патне те пулин ăнтăлнин чăн-чăн е идеалла сăнарĕ.

Пӗтӗҫӳллӗ тӗллев

Пӗр объект ҫине витӗм кӳрекен процес тӗллеве пурнӑҫланӑ чухне чарӑнать пулсан, тӗллеве вара вӗҫӗ теҫҫӗ. Ҫук пулсан, пӗчӗккӗнех.

Тӳрӗ тӗллев лартсан унӑн ҫитӗнӗвӗсем патне илсе пыракан ҫул ҫинче темиҫе тӗллев лартма пултараҫҫӗ. Палӑртса хунӑ тӗллеве палӑртса хунӑ чухне хушӑран кӑна тӗллевсем лартаҫҫӗ.

Практикӑра ялан тенӗ пекех хушма тӗллевсем вӗсен объекчӗсен пахалӑх характеристики ҫине вӑйлӑ витӗм кӳрекен процессем валли е тата вӗсен объекчӗсен пахалӑхлӑ характеристикисем валли уйӑраҫҫӗ.

Менеджментра

Ӑнкаруллӑ тӗллевпе килӗшсе тӑни вӑл - "ӳкерекен ӳкерчӗк", е "пулас идейӑна", ҫав вӑхӑтрах ҫав идейӑн пурлӑх-пурлӑхӗпе, урӑхла каласан, ҫав ӑнлав пуҫланнӑранпах палӑрса тӑрать.

Тытӑмсен управленийӗнче управлени субъекчӗн тӗллевӗсемпе управлени субъекчӗн тӗллевӗсем хушшинчи хирӗҫӳсене шута илмелле: пӗр енчен — самоорганизаци процесӗн ҫул — йӗрне кӑтартакан идеаллӑ туртӑм, тепӗр енчен-управлени (наблюдатель) субъекчӗн тӗллевӗ, унӑн тӗп тӗллевӗ (наблюдатель) пулмалла, ҫав тӗллевпе витӗм кӳнин кӑтартӑвне хак параҫҫӗ. Субъект тӗллевӗпе управлени объекчӗн тӗллевӗ мӗн чухлӗ ытларах килӗшӳллӗ, ҫавӑн чухлӗ тухӑҫлӑ управлени. Сӑмахран, хула тулашӗнчи канӑва йӗркелемешкӗн унӑн ертӳҫин субботник йӗркелессинчен сахалтарах вӑй хумалла. Субъект тӗллевӗсене тата управлени объекчӗн (управлени субъекчӗн тӗллевне пурнӑҫланӑ чухне лару-тӑру управлени субъекчӗн тӗллевне пурнӑҫлама май ҫук пулсан) кӑткӑслатать е тытса тӑма май ҫук. Макроэкономикӑра, сӑмахран, общество рынокне хутшӑнакансен уйрӑм тӗллевӗсем ҫитменнине пула рынокри фиаскока илсе ҫитерет: монополисене рынокри механизацилени, пӗрлехи усӑ куракан продуктсене туса хурасси, ҫут ҫанталӑк ресурсӗсене эксплуатацилес, объект тата управлени субъекчӗн тӗллевӗсене хирӗҫле Тӑрассине Тупса палӑртасси тата ирӗк пани тытӑма аталантарассине, самоорганизаци мелӗсемпе усӑ курнинчен тухӑҫлӑха чакарассине, управлени ӗҫ-хӗлне татса панӑ чухне тӑкаксене пӗчӗклетессине, управлени аппаратне сахалтан та пӗчӗклетессине тивӗҫтерет.

"Тӗллевсем тӑрӑх управлени" концепцире (англ. management by obspective ) (ҫавӑн пекех "результачӗсем тӑрӑх тытса пырасси") тӗллев лартсан тухӑҫлӑха ӳстерме (е тӗрӗсрех-палӑртса хунӑ результат) SMART АКРОНИМ критерийӗсемпе тӗрӗслет:

• Specific — конкретлӑ, палӑртса хунӑ. "Кнопка ҫине пусас тӗллев четка мар, альтернатив "1 ҫеккунт хушшинче кнопка ҫине пусать".
• Measurable — виҫекен. Тӗллев вӑл результата мӗн чухлӗ хакланине пӗлтермелле.
• Achievable-ҫитӗнӳ. Тӗллеве тӳррӗн пурнӑҫлаканшӑн пурнӑҫламалла.
• Relevant-тивӗҫлӗ контекста. Тӗллеве пурнӑҫлани ресурссемпе тивӗҫтермелле.
• Timed/Time-bounded-вӑхӑт интервалне йӗтем ҫумне ҫыхса хунӑ. Ҫыхӑну ҫук-тӗллев ҫук (ӗмӗт пур).

Раҫҫей авторӗсем ТӖЛЛЕВЕ "ҫыхӑну" текен принцип хушса параҫҫӗ. "Эсир компани ӗҫ-хӗлӗн тӗрлӗ енӗсем валли йывӑҫ ӗҫлетӗр пулсан, тӗллевсене пӗр-пӗринпе ҫыхӑнтармалла. Ҫӳлти шайри тӗллевсем валли сирӗн ыйту ҫине хурав памалла: "ӑна мӗн пирки татса пама пулать?"аялти шайӑн тӗллевне тупасси - ҫапла майпа эсир компани тӗллевӗсене комплекслӑ майпа курма пулӑшатӑр".

• А тата R Бьюмонтсен ресурссемпе тивӗҫтерес тата вӗсене ресурссемпе тивӗҫтерес тесе тӗрлӗ майсем пур:
• А: Agreed, Attainable, Assignable, Appropriate (тивӗҫлӗ), Actionable

Realisticte (реальнӑй), Results, Results-focused / Results-oriented (результат тума тӗллев лартнӑ), Resourced.

Çавăн пекех

• Тĕллевкке
• Тĕллевчĕк
• Тĕллевлĕх

Вуламалли

• Доброхотов А. Л. Цель // Новая философская энциклопедия / Ин-т философии РАН; Нац. обществ.-науч. фонд; Предс. научно-ред. совета В. С. Стёпин, заместители предс.: А. А. Гусейнов, Г. Ю. Семигин, уч. секр. А. П. Огурцов. — 2-е изд., испр. и допол. — М.: Мысль, 2010. — ISBN 978-5-244-01115-9.
• Сергеев К. А., Слинин Я. А. Природа и разум: античная парадигма. — Л.: ЛГУ, 1991 — С.33-34
• Головин С. Ю. Словарь практического психолога. Минск.: Харвест, 1998 г.