Сăртăш
(Сартăш ҫинчен куҫарнӑ)
Сăртăш (Зороастрисăм, Сартăш, хăй ячĕ Вахви Даэна Маздаясна — Ваттисен пехилне упракан ырă ĕненӳ), — Саратуштра йĕркеленĕ авалхи тĕн. Хăш-пĕрисем шутланă тăрах ку тĕне пирĕн эрăччен 1-2 пинçуллăх хушшинче йеркеленĕ. Малтан ку тĕн Вăтам Азире саралнă пулнă, кайран вара Персине, Кавказ тата Малти Хевелтухăç тăрахĕсене çитнĕ. Персинче ку тĕн Сасанидсен эпохи таранченех патшалăх тĕнĕ вырăнĕнче пулнă, кайран вара ун вырăнне ислам йышăннă.
Тĕнĕн тĕп кĕнеки — «Авеста», авести чĕлхипе çырнă.
Сартăш постулачĕсем:
- хĕрарăмпа арçын пĕр тан. Тĕн енĕпе те ĕçпе те.
- çутçанталăкăн тасалăхĕ. Зороастризм çутçанталăка варалама чарать.
- вăй хурса ĕçлесси тата кашни çынна пулăшасси. Кахалланнăшăн вăрçаççĕ, ыттисене пулăшакансене ырлаççĕ.
- ытти çынсене тара тытса ĕçлеме чараççĕ. Зороастризм тăрах кашни çын пĕр тан — епле тене ĕненмест пулсан та, епле халăх шутне кĕмест пулсан та. Тĕнчери пур япалана та упраса тытмалла.
- Çулăм вăйĕ — Турă вăйĕ шутланать.
Сăртăш тĕнĕнче Турра пуç çапмаççĕ — Турра ура çинче тăрса, авăнмасăр кĕл тăваççĕ.
Хальхи самана тапхăрĕ
тӳрлет
Вуламалли
тӳрлет- А. А. Трофимов, "Зороастризм: суваро-болгарская и чувашская народная культура", Шупашкар, ЧПГИ, 2009. — 256 с., капăрл., ISBN 978-5-87677-121-6
- Kulke, Eckehard: The Parsees in India: a minority as agent of social change. München: Weltforum-Verlag (= Studien zur Entwicklung und Politik 3), ISBN 3-8039-00700-0
- Ervad Sheriarji Dadabhai Bharucha: A Brief sketch of the Zoroastrian Religion and Customs
- Dastur Khurshed S. Dabu: A Handbook on Information on Zoroastrianism
- Dastur Khurshed S. Dabu: Zarathustra an his Teachings A Manual for Young Students
- Jivanji Jamshedji Modi: The Religious System of the Parsis
- R. P. Masani: The religion of the good life Zoroastrianism
- P. P. Balsara: Highlights of Parsi History
- Maneckji Nusservanji Dhalla: History of Zoroastrianism; dritte Auflage 1994, 525 p, K. R. Cama, Oriental Institute, Bombay
- Dr. Ervad Dr. Ramiyar Parvez Karanjia: Zoroastrian Religion & Ancient Iranian Art
- Adil F. Rangoonwalla: Five Niyaeshes, 2004, 341 p.
- Aspandyar Sohrab Gotla: Guide to Zarthostrian Historical Places in Iran
- J. C. Tavadia: The Zoroastrian Religion in the Avesta, 1999
- S. J. Bulsara: The Laws of the Ancient Persians as found in the "Matikan E Hazar Datastan" or "The Digest of a Thousand Points of Law", 1999
- M. N. Dhalla: Zoroastrian Civilization 2000
- Marazban J. Giara: Global Directory of Zoroastrian Fire Temples, 2. Auflage, 2002, 240 p, 1
- D. F. Karaka: History of The Parsis including their manners, customs, religion and present position, 350 p, illus.
- Piloo Nanavatty: The Gathas of Zarathushtra, 1999, 73 p, (illus.)
- Roshan Rivetna: The Legacy of Zarathushtra, 96 p, (illus.)
- Dr. Sir Jivanji J. Modi: The Religious Ceremonies and Customs of The Parsees, 550 Seiten
- Mani Kamerkar, Soonu Dhunjisha: From the Iranian Plateau to the Shores of Gujarat, 2002, 220 p
- I.J.S. Taraporewala: The Religion of Zarathushtra, 357 p
- Jivanji Jamshedji Modi: A Few Events in The Early History of the Parsis and Their Dates, 2004, 114 p
- Dr. Irach J. S.Taraporewala: Zoroastrian Daily Prayers, 250 p
- Adil F.Rangoonwalla: Zoroastrian Etiquette, 2003, 56 p
- Rustom C Chothia: Zoroastrian Religion Most Frequently Asked Questions, 2002, 44 p
Каçăсем
тӳрлет- UNESCO Parsi Zoroastrian Project
- Сăртăш тата чăвашсем 2016 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 16-мӗшӗнче архивланӑ.
- http://parsiana.com/
- Почему РПЦ считает чувашское язычество сепаратизмом?
- The Zarathushtrian Assembly (акăлч.). — [The Zarathushtrian Assembly is a non-profit, non-political religious corporation incorporated in California in 1990.].
- Сăртăш DMOZ-ра
- Zoroastrianism // In Our Time : радиоярăм. — BBC Radio 4, 2004.