Росс тинĕсĕ

Росс тинĕсĕ
Лаптăк	439 000 км²
Çыран хĕррин вăрăммăшĕ	2400 км³
Чи тарăнăшĕ	2972 м
Вăтам тарăнăш	677 м

Ро́сс тинĕсĕ — Кăнтăр океанăн лăпкă океан секторĕнчи тинĕсĕ, Виктори çĕрĕсемпе Мэри Бэрд (Анăç Антарктида) çыранĕсенче, Адэр тата Колбек сăмсахĕсем хушшинче (170° т. д. — 158° а. д.) вырнаçнă. Шыв лаптăкĕ 439 пин çм², таранăшĕ 2972 м тарин.

Пĕтĕмлĕ çырса кăтартни

Çыранĕсем сăртлă, хытă касăлчăк. Тинĕсĕн кăнтăр пайĕ шельфăллă Росс пăрлăхĕпе витĕннĕ, унпа пĕрле тинĕс лаптăкĕ 960 пин çм² çитет.

Тинĕсĕн уçă пайĕнче çул тăршшипех пăр шуçса çӳрет, çу вĕçĕнче çеç сахалланаççĕ. Айсберг чылай, мăнаçлисем те тухаççĕ — йĕри-тавра çаврăнма вуннăсе-çĕрсем çухрăм. Çулла акватори пăртан тасалать, карапсем пăрлăх шельфне ишсе çитеççĕ. Çиелти шывăн вăтам температури −1 °С аяларах, çулла хăш чух 2 °С. Тăварлăхĕ 33,7-34,4 ‰. Юхамĕсем сехет сăнни куçнă еннеле йĕркеленнĕ. Шыв хăпарни çурма талăклă, 1 м çӳллĕшнелле.

Тинĕсре Росс тюленĕ, Уэдделл тюленĕ, краб çиен тюлень, кит чĕрчунсем пурăнаççĕ.

Истори

1841 çулта акăлчан поляр тĕпчевçи Дж. К. Росс тĕпчесе уçнă, кайран тинĕсе унăн ятне тивĕçтернĕ. 1956 çулта Росс çуратравĕнче АПШ-н антарктика экспедицисен тĕп базине — Мак-Мердо — туса хунă, 1957 çулта çакăнтах çĕнĕ зеланди базине — Скотт —никĕсне хунă, Халлетт сăмсахĕнче ăслăлăх-тĕпчев станци Халлетт (АПШ-па Çĕнĕ Зеланди пĕрле) вырнаçнă.

Каçăсем

• Антарктидăпа çум тинĕсĕсен картти. 2012 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 15-мӗшӗнче архивланӑ.