Регби
Ре́гби-15, регби-ю́нион (акăл. rugby union, МФА: [ˈrʌɡ.bi ˈjuː.ni.ən]) е ре́гби çеç[1] — — командăсем вылякан XIX ĕмĕрте Англире çуралнă контактлă спорт тĕсĕ, регби-футбол тĕсĕсенчен пĕри.
Регби вăййи кăкĕнчен темиçе тĕс тухнă, çавсенчен популярлăраххисем — регбилиг тата регби-7. Унсăр пуçне, регбири хăшпĕр элеменчĕсене американ тата австрал футболне кĕртнĕ.
Акăлчан чĕлхиллĕ çĕршывсенче «раггер» (акăл. rugger) тата «футбол» теççĕ(акăл. football)[2].
Тĕрлĕлĕхĕсем
тӳрлет
Çак вăйăн икĕ паллăрах тĕсне — регби-15 тата регбилиг — акăлчан чĕлхиллĕ çĕршывсенче регби-футбол (акăл. rugby football) теççĕ. Вăйă манери иккĕшĕнче те пĕрех, командăри вылявçă шучĕпе тата выляв вăхăчĕпе уйрăлса тăраççĕ[3]. Тĕнчери регбилиг тытăмлавне Тĕнчери регбилиг федерацийĕ (RLIF) туса пырать)[4].
Вăйă тупсăмĕ
тӳрлет
Вăйă йĕркисем
тӳрлетВылявçăсем вăйă уйĕнчи вырнаçăвĕ
тӳрлет| 1 Сулахай юпа (Loosehead prop) | 2 Отыгрывающий (хукер)(Hooker) | 3 Сылтăм юпа (Tighthead prop) | ||||
| 4 Иккĕмĕш йерĕн тапăнавçи (Lock)(2nd Row) | 5 Иккĕмĕш йерĕн тапăнавçи (Lock)(2nd Row) | |||||
| 6 Сулахай çунатли (Blindside flanker) | 8 Туртавçă (саккăр)(Number 8) | 7 Сылтăм çунатли (Openside flanker) | ||||
| 9 Тытăçу çурма хӳтĕлевçи (тăххăр)(halfback or scrum-half) | ||||||
| 10 Куçавлă çурма хӳтĕлевçи (вуннă)(First five-eight or Fly-half) | ||||||
| 12 Тĕп (варри) виççĕ-тăваттăмĕш (Second five-eight or Inside center) | ||||||
| 13 Тĕп (варри) виççĕ-тăваттăмĕш (Center or Outside center) | ||||||
| 11 Сулахай хĕрринчи виççĕ-тăваттăмĕш (Left wing) | 14 Сылтăм хĕрринчи виççĕ-тăваттăмĕш (вун тăваттăмĕш)(Right wing) | |||||
| 15 Хӳтĕлевçи (замок)(Fullback) |
Регби историйĕ
тӳрлетТĕп (паллă) ăмăртусем
тӳрлетТĕнче регби кубокĕ
тӳрлетУлтă халăх кубокĕ
тӳрлетÇурçĕр çĕр чăмăрĕнче çулсерен паллă ăмăрту — Улттă наци кубокĕ, ăна Англи, Уэльс, Ирланди, Шотланди, Франци тата Итали хăйсем хушшинче ирттереççĕ. Малтанах çак кубокшăн Аслă Британипе Ирланди командисем (Home Nations) кĕрешеççĕ. 1910 çулта вĕсем çумне Франци, 2000 — Итали хутшăнать. 2006 тата 2007 çулсенче Франци команди çĕнтерет, 2008 — Уэльс команди.
Виçĕ халăх кубокĕ
тӳрлетЕвропа халăхĕсен кубокĕ
тӳрлетÇăлкуçсем
тӳрлет- Bath R. (editor). Complete Book of Rugby. — Seven Oaks Ltd., 1997. — ISBN 1-86200-013-1
- Berry D. Wales and Cinema, The First Hundred Years. — Cardiff: University of Wales Press, 1996. — ISBN 0-7083-1370-1
- Biscombe T.; Drewett P. Rugby: Steps to Success. — Human Kinetics Europe Ltd., 2009. — ISBN 978-0736081733
- Bompa T.; Claro F. Periodization in Rugby. — Meyer and Meyer Sport, 2008.
- Brown M., Guthrie P., Growden G. Rugby for Dummies, 3rd Edition (North American Edition). — John Wiley & Sons, 2011. — ISBN 1-118-04332-4
- Collins T. Rugby's great split: class, culture and the origins of rugby league football. — Routlage, 2006. — ISBN 0-415-39616-6
- Davies D. E. Cardiff Rugby Club, History and Statistics 1876–1975. — Risca:The Starling Press, 1975. — ISBN 0-9504421-0-0
- Davis R. Irish and Australian Nationalism: the Sporting Connection: Football & Cricket, vol. 3 // Centre for Tasmanian Historical Studies Bulletin. — 1991. — № 2.
- Dine P. French Rugby Football. — Oxford: Berg, 2001. — ISBN 1-85973-327-1
- Godwin T.; Rhys C. The Guinness Book of Rugby Facts & Feats. — Enfield: Guinness Superlatives Ltd., 1981. — ISBN 0-85112-214-0
- Griffiths J. The Phoenix Book of International Rugby Records. — London: Phoenix House, 1987. — ISBN 0-460-07003-7
- Jönsson Å. Fotboll: hur världens största sport växte fram. — Lund: Historiska media, 2006. — ISBN 91-85377-48-1
- Lewis S. One Among Equals: England's International Rugby Captains. — Vertical, 2008.
- MacDonald H. F. Rugger Practice and Tactics – A Manual of Rugby Football Technique. — Vertical, 1938.
- Marshall H.; Jordon J.P. Oxford v Cambridge, The Story of the University Rugby Match. — London: Clerke & Cockeran, 1951.
- Midgley R. The Official World Encyclopedia of Sports and Games. — London: Diagram Group, 1979. — ISBN 0-7092-0153-2
- O’Dwyer B. W. The Shaping of Victorian Rules Football, vol. 60 // Victorian Historical Journal. — 1989. — № 1.
- Richards H. A Game for Hooligans: The History of Rugby Union. — Edinburgh: Mainstream Publishing, 2007. — ISBN 978-1-84596-255-5
- Rutherford D. The Complete Book of Mini Rugby. — London:Partridge, 1993. — ISBN 1-85225-196-4
- Ryan G. Forerunners of the All Blacks. — Canterbury University Press, 1993. — ISBN 0-908812-30-2
- Stubbs R. The Sports Book. — Dorling Kindersley, 2009. — ISBN 978-1-4053-3697-0
- Thomas J.B.G.; Rowe, H. On Tour. — Essex: Anchor Press Ltd., 1954.
- Encyclopedia Canadiana vol. 8. — Toronto: Grolier of Canada, 1972. — ISBN 0-7172-1601-2
- The Welsh Academy Encyclopaedia of Wales. — University of Wales Press, 2008. — ISBN 978-0-7083-1953-6
Çав. пекех
тӳрлетАсăрхавсем
тӳрлет- ^ Else, David British language & culture. — 2nd. — Lonely Planet, 2007. — ISBN 1-86450-286-X
- ^ Origins of Rugby – Codification "The innovation of running with the ball was introduced some time between 1820 and 1830.". Rugbyfootballhistory.com. çăлкуçран архивланă 11 Нарӑс уйӑхӗн 2013. Тĕрĕсленĕ 15 Ҫурла уйӑхӗн 2011.
- ^ Краткие правила регбилиг. çăлкуçран архивланă 9 Пуш уйӑхӗн 2013. Тĕрĕсленĕ 27 Нарӑс уйӑхӗн 2013.
- ^ About Rugby League International Federation. çăлкуçран архивланă 9 Пуш уйӑхӗн 2013. Тĕрĕсленĕ 27 Нарӑс уйӑхӗн 2013.
Каçăсем
тӳрлет- Тĕнчери регби пĕрлĕхĕ (IRB)
- Европăри регби ассоциацийĕ (FIRA-AER) 2011 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 25-мӗшӗнче архивланӑ.
- Раççей регбисчĕсен пĕрлĕхĕ
- Регби каçисен коллекцийĕ 2008 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 18-мӗшӗнче архивланӑ.
- Регби пирки, вырăсла
- Регби-клуб "Форум" ( Мускав)