Пи (хисеп)
(«пи» тесе каламалла) — çавракăш тăршшĕне миçе çавракăш диаметрĕ кĕнине кăтартакан математика константи[2] . Грек алфавитĕнчи «пи» символпа палăртаççĕ.
Иррационаллă хисепсем | |
Шутлав йĕркисем | хисепне çывăхлатни |
---|---|
Иккĕллĕ | 11,00100100001111110110… |
Вуннăллă | 3,1415926535897932384626433832795… |
Вунултăллă | 3,243F6A8885A308D31319… |
Рационаллă çывăхлатни | 22⁄7, 223⁄71, 355⁄113,103993/33102, … |
Вĕçĕмсĕр ваклани | [3; 7, 15, 1, 1, 1, 1, 2, 1, 3, 1, 14, 2, 1, 1, … ]
(Кувĕçĕмсĕр аклани периодла мар. |
Евклид геометрийĕ | радиан = 180° |
3.1415926535 8979323846 2643383279 5028841971 6939937510
5820974944 5923078164 0628620899 8628034825 3421170679
8214808651 3282306647 0938446095 5058223172 5359408128
4811174502 8410270193 8521105559 6446229489 5493038196
4428810975 6659334461 2847564823 3786783165 2712019091
4564856692 3460348610 4543266482 1339360726 0249141273
7245870066 0631558817 4881520920 9628292540 9171536436
7892590360 0113305305 4882046652 1384146951 9415116094
3305727036 5759591953 0921861173 8193261179 3105118548
0744623799 6274956735 1885752724 8912279381 8301194912
9833673362 4406566430 8602139494 6395224737 1907021798
6094370277 0539217176 2931767523 8467481846 7669405132
0005681271 4526356082 7785771342 7577896091 7363717872
1468440901 2249534301 4654958537 1050792279 6892589235
4201995611 2129021960 8640344181 5981362977 4771309960
5187072113 4999999837 2978049951 0597317328 1609631859
5024459455 3469083026 4252230825 3344685035 2619311881
7101000313 7838752886 5875332083 8142061717 7669147303
5982534904 2875546873 1159562863 8823537875 9375195778
1857780532 1712268066 1300192787 6611195909 2164201989 |
Пахалăхĕсем
тӳрлетТрансцендентлĕх тата иррациллĕх
тӳрлет- — иррациллĕ хисеп, унăн пĕлтерĕшне m/n евĕр вакпа танлаштарма çук (m тата n — вак мар хисеп). Çавăнпа вуннăлла кăтартни нихăçан та пĕтмест тата тапхăрла мар. хисеп иррациллĕ хисеп иккенне Иоганн Ламбертом 1761-мĕщ çулта хисепе вĕçĕмсĕр вака пайласа çирĕплетнĕ[3]. 1794-мĕш çулта Лежандр тата виçĕмлĕрех тата иррациллĕ пулнине çирĕплетнĕ.
- — трансцендентлĕ хисеп. Кăна 1882-мĕш çулта Кенинсберг универститечĕн профессорĕ Линдеманом çирĕплетнĕ. Феликс Клейн 1894-мĕш çулта çирĕплетнине ансатлатнă. [4]
Шутлани
тӳрлетхисепĕн нумай формули паллă:
- Лейбниц речĕ, чи малтан Мадхавой 1400 мĕш çулта тупнă [çăлкуç?] :
- Эйлер пĕртанлăхĕ:
- Полилогарифм урлă шутлани [5]
- Хальхи вăхăтра Пи хисепĕн 5 триллион паллине тупнă[6]
Культурăра
тӳрлет- Пи ятлă илемлĕ фильм ӳкернĕ.
- Сергей Лукьяненкон Спектр романĕнче Пи 4-па тан тĕнчесене асăнаççĕ..
Тата пăхăр
тӳрлетАсăрхавсем
тӳрлет- ^ PI
- ^ Ку палăрту Евклид геометрийĕ валли кăна. Ытти геометрисенче ку хисеп урăхла пулма пултарать. Сăмахран, Лобачевски геометринче ку хисеп пĕчĕкрех
- ^ Lambert, Johann Heinrich. Mémoire sur quelques propriétés remarquables des quantités transcendentes circulaires et logarithmiques, pp. 265–322.
- ^ Доказательство Клейна приложено к работе «Вопросы элементарной и высшей математики», ч. 1, вышедшей в Гёттингене в 1908 году.
- ^ Шаблон:MathWorld
- ^ Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег
<ref>
; для сносокРекорд
не указан текст
ЛВуламалли
тӳрлет- Жуков А. В. О числе π М.: МЦМНО, 2002. 32 с. ISBN 5-94057-030-5
- Перельман Я. И. Квадратура круга. Л.: Дом занимательной науки, 1941. Текст в формате djv/zip(ĕçлемен каçă).
Каçăсем
тӳрлет- 1 триллион знаков числа ПИ 2011 ҫулхи Юпа уйӑхӗн 3-мӗшӗнче архивланӑ.
- Шаблон:MathWorld
- Различные представления числа Пи на Wolfram Alpha
- Зона ПИ на «Арбузе»
- A000796 умхыçлăх OEIS
- Поиск-online различных числовых последовательностей, среди первых 200 000 000 знаков числа Пи
- 100 000 знаков числа ПИ 2012 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 14-мӗшӗнче архивланӑ.,
- Digits of Pi