Перспективăри тĕпчевсен институчĕ
Перспективăри тĕпчевсен институчĕ (акăл. Institute for Advanced Study, IAS) — Принстон хулинче (Нью-Джерси штачĕ) вырнаçнă американ ăслăх-тĕпчев институчĕ. Фундаменталлă тĕпчевсен институчĕ е Кăткăс тĕпчевсен институчĕ е Малашнехи тĕпчевсен институчĕ теме те пулать.
Пĕрлехи хыпарсем тӳрлет
Института 1930 çулта Луис (Louis Bamberger) тата Каролиной Бамбергер Фульд (Caroline Bamberger Fuld) пĕртăвансем, 5 мильон доллар хурса йĕркелесе янă. Çĕнĕрен никĕсленĕ института Европăри нацизм хăрушлăхĕнчен тарнă ăсчахсене ĕçе илнĕ.
Кунта ĕнтĕ Америкăна эмиграцине килнĕ паллă ăсчахсем — Альберт Эйнштейн, Джон фон Нейман тата Курт Гёдель — вăйне хунă.
Институт, Принстон университечĕпе юнашар вырнаçнă пулин те, унпа та, урăх вĕренӳ керменĕпе те организациленес енĕпе çыхăну тытмасть. Çапах та, Принстон институчĕпе урăх проектсенче тачă пĕрле ĕçлет.
Институтри паллă çынсем тӳрлет
- Джеймс Александер
- Фредерик Альмгрен
- Майкл Атиа
- Энрико Бомбиери
- Жан Бургейн
- Освальд Веблен
- Андре Вейль
- Герман Вейль
- Эдвард Виттен
- Курт Гёдель
- Клиффорд Гирц
- Фримен Дайсон
- Пьер Делинь
- Карл Людвиг Зигель
- Эрнст Канторович
- Эрнст Китцингер
- Кунихико Кодайра
- Джон Милнор
- Отто Нейгебауэр
- Джон фон Нейман
- Эмми Нётер
- Роберт Оппенгеймер
- Абрахам Пайс
- Эрвин Панофский
- Георг Плачек
- Давид Рюэль
- Атле Сельберг
- Джордж Юджин Уленбек
- Янг Чжэньнин
- Альберт Эйнштейн
- Пал Эрдёш
Литература тӳрлет
- Монастырский М. И. IAS и IHES — история двух институтов. // Историко-математические исследования. — М.: Янус-К, 2001. — № 41 (6).
Каçăсем тӳрлет
- Официальный сайт1996 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 21-мӗшӗнче архивланӑ. (акăлч.)