Мормэр
Мормэ́р (акăл. Mormaer) — Шотландири вăтам ĕмĕрсенчи çӳлти аристократи титулĕ.
Терминологи тӳрлет
Малтан мормэр гэл чĕлхинче тата пикто-латыньле тинĕс лорчĕ тени пулнă. Вăтам ĕмĕрсенчи латыньрен графа (comes) е херцăга (dux) пĕлтернĕ. Яланхилле, мормэр патшалăхăн провинцине е облаçне ертсе пынă. Йăла йеркипе, мормэрсем короле кăна пăхăнса тăнă, çапах та тăтăшах хăйтĕллĕ те хăтланнă.
Пĕрлехи хыпарсем тӳрлет
XI çĕрçуллăхĕнче (1100 çулччен) Шотландин çурçĕр çĕрĕсенче, мормэрсен аллинчи 6 провинци пулнă:
- Морей — хальхи Морей, Абердиншир тата тухăç Хайлендăн облаçĕсен территоринче
- Фота, е Атолл — пиктсем пурăнакан Сконе таврашĕнче тата анăçалла, Кинтайра çити, çав шутра Арран, Джура, Айлей, Айона утравсем
- Кирех — халĕ Ангус тата Мэрнси
- Ке — халĕ Марр тата Бухан
- Фиобх — халĕ Файф
- Фортриу — халĕ Стрэтхерн.
Каярах, Шотландире 12 — 15 эткер-мормэрĕ: Ангус, Атолл, Бухан, Каррик, Файф, Леннокс, Мар, Мэрнс, Ментэйт, Морей, Росс, Стрэтхерн, çаплах мормэр Кэтнесс (Оркней графĕ), граф Данбар тата граф Сазерленд пулнă.
Пĕрремĕш мормэр титула 918 çулта Корбридж патĕнчи иккĕмĕш çапăçу пирки çырнă Ульстер анналĕсенче асăннă. Пĕрремĕш паллăха тухнă мормэр Дубакан Мак Индрехтайх, II Константин шотланд королĕн ывăлĕн Амлайб юнташĕ. Дубакан, Ангус мормэрĕ, 937 çулта Брунанбург патĕнчи çапăçура пуçне хунă.
Мормэрсен аллинчи чи пысăк облаçсенчен пĕри, Морей шутланнă, влаç тытаканĕсем темиçе хутчен те çĕршыври çӳлти влаçа хапсăннă. 1040 çулта Шотланди королĕ астулне Морей мормэрĕ Макбет йышăннă.