Массăсăр пĕрчĕ

Массăсăр пĕрчĕ (люксо́н) — масси нульпе танлашакан пĕрчĕ. Яланах çутă хăвăртлăхĕпе куçать. Хăйсен куçăм енне, энергине тата импульcне улăштарма пултараççĕ (сăмахран, гравитаци уйĕнчи фотон). Релятивизмла мар механикăра вĕсен аналогĕсем çук.

Ят	Символ	Антипĕрчĕ	Электрокаплам (e)	Спин	Хире-хирĕç вăйăм	Тăрăм
Фотон	γ	хăй	0	1	Electromagnetism	Confirmed massless
Глюон	g	хăй	0	1	Strong interaction	Confirmed to exist; massless unconfirmed
Гравитон	G	хăй	0	2	Gravitation	Purely hypothetical / unconfirmed

Массăсăр кирек мĕнле пĕрчĕ çутă хăвăртлăхĕпе çеç куçма пултарать.

Ку акă мĕнрен килет. Танлаштарулăхăн пĕтĕмĕшле теорийĕн энерги тĕлĕшĕнчи $E={\frac {mc^{2}}{\sqrt {1-{\frac {v^{2}}{c^{2}}}}}}$ тата импульс тĕлĕшĕнчи $p={\frac {mv}{\sqrt {1-{\frac {v^{2}}{c^{2}}}}}}$ формулисене кура , пĕрчĕн $v$ хăвăртлăхĕ унăн $p$ импульсĕ урлă палăрăнать; $m$ масса тата $c$ çутă хăвăртлăхĕ $v={\frac {pc^{2}}{E}}$ танлăхпа çыхăннă, кунта $E=c{\sqrt {p^{2}+m^{2}c^{2}}}$ — пĕрчĕ энергийĕ. Массăсăр пĕрчĕ чухне $m=0$, вара $E=c\mid p\mid$ тата, $v={\frac {pc^{2}}{E}}$ шайлашулăхсенчен, $\mid v\mid =c$ тухса тăрать. Кунашкал пĕрчĕ куçманлăхра тăма пултараймасть, «опцийĕсем» çакнашакал: вăл çуралать (пайăркаланать), çутă хавăртлахĕпе куçать, унтан пĕтет (пăчланать).

Çутă хăвăртлăхĕпе куçакан хуть те мĕнле пĕрчĕ те массăсăр

Ку $v={\frac {pc^{2}}{E}}$ формулăран тухса тăрать. Енчен $v=c$ пулсан, $E=c\mid p\mid$ тата, $E=c{\sqrt {p^{2}+m^{2}c^{2}}}$ танлăха кура $m=0$.

Литература

• Широков Ю. М., Юдин Н. П. Ядерная физика. — М.: Наука, 1972. — 670 с.
• Ширков Д. В. Физика микромира. — М.: Советская энциклопедия, 1980. — 527 с.
• Яворский Б. М. Справочник по физике для инженеров и студентов вузов. — М.: Оникс, 2007. — 1056 с.
• Румер Ю. Б., Фет А. И. Теория групп и квантованные поля. — М.: Либроком, 2010. — 248 с. — ISBN 978-5-397-01392-5.
• Окунь Л. Б. Лептоны и кварки. — М.: Едиториал УРСС, 2005. — 352 с. — ISBN 5-354-01084-5.

Каçăсем

• Ядерная физика в Интернете