Кăвакал туни

Кăвакал туни
Хăва курăкĕ (Polygonum hydropiper)
Ăслăх классификацийĕ
Патшалăх: Уйрăм: Витĕннĕ вăрăллă Класс: Икĕчрĕклĕ Отряд: [[]] Йыш: Хура тулă йышĕ Ăрат: Кăвакал туни
Латинла çырни
Polygonum Шаблон:Ботаниксем
Викитĕссенчи систематика Ӳкерчĕксем ITIS 20847 NCBI 46786

Кăвакал туни, е Хăва курăкĕ (лат. Persicária hydropíper) — курăкла ÿсентăрансен Хуратул йышшисем (Polygonaceae) йышĕнчи, Персикария (Persicaria) ретĕнчи тĕс; çурçĕр çурчăмăрти вăтам тата тропикла климатра тĕл пулать.

Унччен чăмчам ретĕнчи ÿсентăран пек пăхнă, Polygonum hydropiper тенĕ, çак ятпах ботаника тĕлĕшенчи кĕнекесенче те тĕл пулать.

Çулçисен варринче тĕксĕм вырăнсем (пăнчăсем) пур, анчах çав пăнчăсем пулмасса та пултараççĕ.

Кăвакал туни (лат. Polýgonum) — Хура тулă йышне кĕрекен пĕр е нумай çул ӳсекен ӳсентăрансен ăрачĕ, 300 яхăн тĕс кĕрет. Нумайрах чухне курăксем, çавах тĕмĕсемпе лианăсем тĕл пулаççĕ. Пĕтĕм Çĕр чăмăрĕпех сарăлнă. Ял хуçалăхĕнче 20 яхăн тĕс ĕрчетеççĕ. Хальхи ăслăх ячĕ грек πολλόν, нумай, тата γωνία, кĕтес, сăмахĕсенчен пулнă (нумайкĕтеслĕх).

Тĕсĕсем

Раççейре хĕр тĕсĕсем эмел курăкĕ пек паллă.

• Polygonum aviculare L. — Сысна курăкĕ

Маларах Polygonum L. ăратне кĕртнĕ нумай тĕсе халь урăх ăратсене кĕртеççĕ:

• Polygonum alpinum All. Шаблон:Базионим — Альп кăвакал туни [= Aconogonon alpinum (All.) Schur]
• Polygonum amgense Michal. & V.Perf. Шаблон:Базионим — Амга кăвакал туни, е Амга таранĕ [= Aconogonon amgense (Michal. & V.Perf.) Tzvelev]
• Polygonum bistorta L. Шаблон:Базионим — Чĕкре курăк [= Bistorta officinalis Delarbre]
• Polygonum convolvulus L. Шаблон:Базионим — Тĕрĕнчĕк ути [= Fallopia convolvulus (L.) A.Löve]
• Polygonum hydropiper L. Шаблон:Базионим — Хăва курăкĕ [= Persicaria hydropiper (L.) Delarbre]
• Polygonum persicaria L. Шаблон:Базионим — Горец почечуйный [= Persicaria maculosa Gray]
• {{bt-latrus|Polygonum viviparum|aut=L.|txt=[= Bistorta vivipara (L.) Delarbre]

GRIN сайтпа килĕшӳллĕн, кăвакал ути ăратне çак тĕсем кĕреççĕ:

• Polygonum argyrocoleon Steud. ex Kunze — Кĕмĕл кăвакал туни — Кавказ, Вăтам Ази, Турци Арменийĕ, Курдистан
• Polygonum aviculare L. Шаблон:Тип — Сысна курăкĕ — Кавказ, Европа, Çĕпĕр, Аякри Хĕвелтухăç, Вăтам Ази
  • Polygonum aviculare subsp. aviculare [syn. Polygonum heterophyllum Lindm. — Тĕрлĕ çулçăллă кăвакал туни] — Кавказ, Европа, Çĕпĕр, Аякри Хĕвелтухăç, Вăтам Ази
  • Polygonum aviculare subsp. boreale (Lange) Karlsson — Çурçĕр сысна курăкĕ [syn. Polygonum boreale (Lange) Small — Çурçĕр кăвакал туни]
  • Polygonum aviculare subsp. buxiforme (Small) Costea & Tardif [syn. Polygonum buxiforme Small]
  • Polygonum aviculare subsp. depressum (Meisn.) Arcang. [syn. Polygonum calcatum Lindm.]
  • Polygonum aviculare subsp. neglectum (Besser) Arcang. [syn. Polygonum neglectum Besser]
• Polygonum douglasii Greene — Дуглас кăвакал туни
• Polygonum equisetiforme Sm. — Кавказ, Вăтам Ази
• Polygonum erectum L. — Горец прямой — Çурçĕр Америка
• Polygonum hickmanii H.R.Hinds & Rand.Morgan
• Polygonum paleaceum Wall. ex Hook.f.
• Polygonum polygaloides Meisn.
  • Polygonum polygaloides subsp. kelloggii (Greene) J.C.Hickman [syn. Polygonum kelloggii Greene]
  • Polygonum polygaloides subsp. polygaloides
• Polygonum ramosissimum Michx.
• Polygonum segetum Kunth

Каçăсем

• Кăвакал туни: информаци GRIN сайтĕнче (2009 çулхи Чӳк уйӑхӗн 28-мĕшĕнче тĕрĕсленĕ.)
• Горец в Энциклопедии декоративных садовых растений
• Горец на сайте USDA NRCS(акăлч.) Проверено 28 октября 2008 г.

Вуламалли

• Куданова З.М. Определитель высших растений Чувашской АССР. — Чуваш. кн.изд-во..