Гильотина

Гильотина (фр. guillotine) — чи малтанхи пĕлтерĕшĕ — айăпланă çынна пуç касса вĕлермелли хатĕр.

1577 çулхи гравюра, 1307 çулта Ирландире вĕлерни

Гильотен тухтăр сăнарĕ

1819 çулхи акăлчан гравюри — карикатура.

Кун-çулĕ

Вăл вăхăтра хăрушă та тискер меслетсемпе вĕлернĕ: кăвайт çинче çунтарнă, çакнă, ал-ура татнă. Гильотинăпа усă курма 1791 çулта тухтăр тата Наци Ассамблеин пайташĕ Ж. Гильотен сĕннипе пуçланă. Ку хатĕре Ж. Гильотен шутласа кăларман, вăл япала ĕлĕк-авалах пулнă имĕш. Ăна Шотланд хĕрĕ тесе ят хунă.

Гильотинăпа пуç касни. Франц революцийĕ

Францире ку мелпе пуяннипе чухăннине уямасăр шутсăр нумай çын вĕлернĕ. Вĕсен шутне Мария-Антуанетта та кĕрет. Гильотинăпа пуç касни франц революцийĕ умĕн шутласа кăларнă хатĕр меслечĕ. Унпа асапсăр тата хăвăрт вĕлерес тĕлпе усă курнă.

• Людовик XVI

Германире

Гильотинăпа вĕлернĕ паллă çынсем

• Люббе Маринус ван дер — рейхстага чĕртсе янăшăн 1934 çулта.
• Штёбе Ильза — Плётцензее Берлин тĕрминче 1942 çулта.
• Фучик Юлиус — Плётцензее Берлин тĕрминче 1943 çулта.
• Оболенская Вера Аполлоновна — Плётцензее Берлин тĕрминче 1944 çулта.
• Джалиль Муса Мустафович тата пĕр шутлă юлташĕсем — Плётцензее Берлин çар тĕрминче 1944 çулта.
• Клячковский Станислав — Адольф Гитлера вĕлересшĕн пулнă тесе айăпланипе, Плётцензее Берлин тĕрминче 1940 çулта.
• Шолль Софи — нацистсене хирĕç пулнăшăн Мюнхен Штадельхайм тĕрминче 1943 çулта.

Вуламалли

• Альбер Камю. Размышления о гильотине // Кёстлер А., Камю А. Размышление о смертной казни. М., 2003, с. 137—196.
• Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона (1890-1907).

Каçăсем

• История гильотины с иллюстрациями 2017 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗнче архивланӑ.