Убыхсем
Убы́хсем (уб. Шаблон:Курсивсăр) — Кавказри автохтонлă, чĕлхипе, культурипе тата кулленхи пурнăçĕпе адыгсемпе, абазинсемпе тата абхазсемпе тăван халăхсенчен пĕри. Услар ăнлантарнипе, убых (у́ббых) тесе вĕсене черкессем каланă, хăйсене çав вăхăтра «tʷaχә» (тIуахъы) тенĕ.
| Убыхсем | |
| Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ | |
|---|---|
| Сочи (Кавказ вăрçи пĕтиччен), Турци | |
| Археологи культури | майкоп, дольмен, меот |
| Чĕлхе | ранее-убых |
| Тĕн | ислам (суннизм), йăлари ĕненӳ |
| Расă тĕсĕ | европеоид раси (понти тĕсĕ) |
| Тăван халăхсем | адыгсем, абазинсем, абхазсем |
Пĕрлехи хыпарсем тӳрлет
XIX ĕмĕрĕн пĕрремĕш çурринче убыхсем, Хура тинĕс çумĕнчи шапсуг (анăçри кӳршисем) тата садз-джигетсем (тухăçри кӳршисем) адыг йăхĕсем çурма-феодаллă хутшăнусен йăли-йĕркипе пурăннă.
Пĕрлĕх тытăмлăхĕ тӳрлет
Çавăн пекех пăхăр: Убыхсен аристократийĕ.Убыхсен эрех тăвасси тӳрлет
Убыхсен медицини тӳрлет
Убых чĕлхи тӳрлет
Убыхсен субэтнос ушкăнĕсем тӳрлет
Кăсăклă фактсем тӳрлет
Литература тӳрлет
- Ворошилов В. И. История убыхов. — Майкоп, 2006.
- Адыгская (Черкесская) энциклопедия. — Москва, 2006.
- Генко А. Н. О языке убыхов. // Известия АН СССР. VII серия, отделение гуманитарных наук. — № 3. — 1928.
- Духовской С. Материалы для описания войны на Западном Кавказе. Даховский отряд на южном склоне гор в 1864 году. // Военный сборник. — 1864. — № 12.
- Инал-Ипа Ш. Д. Убыхи, их этнокультурные связи с абхазами. // Страницы исторической этнографии абхазов. — Сухуми, 1971.
- Кишмахов М. Х.-Б. Род из священной долины убыхов. — Черкесск, 1999.
- Хафизова М. Г. Убыхи в Кавказской войне 1817—1864 гг. // Военно-исторический журнал. — 2007. — № 6. — С.31-33.