Коса чĕлхибанту чĕлхисем шутне кĕрекен чĕлхе. Çырулăхĕ латиница çинче никĕсленет. Коса чĕлхипе коса халăхĕ калаçать. Кăнтăр Африка Республикин патшалăх чĕлхи шутланать. Пурĕ чĕлхепе 7.9 миллион çын (КАР-ăн 18%) калаçать.

Унăн хурăнташ чĕлхисем — зулу, свази тата ндебеле, касасем çак чĕлхесемпе калаçакансене те ăнланаççĕ.

ISO 639-1 тăрăх xh, ISO 639-2 тăрăх xho пек палартăнать.

Хоса чĕлхинче хоса халăхĕсĕр пуçсăр урăх никам та калама пултарайман сасăсем пур.

Кун-çулĕ тӳрлет

Лингвистика хаклавĕ тӳрлет

Фонетикăпа фонологи тӳрлет

Орфографи МФА Ăнлантару
a [a]
b [ɓ]
bh [bʱ] (m хыççăн b пек çыраççĕ)
c [kǀ] (n хыççăн kc пек çыраççĕ)
ch [kǀʰ]
d [dʱ]
dl [ɮ̈] (n хыççăн [dɮʱ] пек çыраççĕ)
dy [dʲʱ]
dz [dz] Сайра тĕл пулать
e [ɛ]
f [f]
g [ɡʱ]
gc [ɡǀʱ]
gq [ɡǃʱ]
gr [ɣ̈]
gx [ɡǁʱ]
h [h]
hh [ɦ̤] (часах h пек çыраççĕ)
hl [ɬ] (tl пек çыраççĕ, n хыççăн [tɬ’] пек илтĕнет)
i [i]
j [d̠ʒʱ]
k [k’]
kh [kʰ]
kr [kx’]
l [l]
lh [l̤]
m [m]
mh [m̤]
n [n] (k умĕн [ŋ] пек илтĕнет)
n’ [ŋ]
nc [ŋǀ]
ngc [ŋǀʱ]
ngq [ŋǃʱ]
ngx [ŋǁʱ]
nh [n̤]
nq [ŋǃ]
nx [ŋǁ]
ny [nʲ]
nyh [n̤ʲ]
o [ɔ]
p [p’]
ph [pʰ]
q [kǃ] (n хыççăн kq пек çыраççĕ)
qh [kǃʰ]
r [r, r̤] (ют чĕлхе сăмахĕсенче кăна)
rh [x]
s [s]
sh [ʃ]
t [t’]
th [tʰ]
ths [tsʰ] (хăш чух tsh пек çыраççĕ)
tl [tɬ’] (hl варианчĕ n хыççăн)
ts [ts’]
tsh [tʃ’; tʃʰ] (икĕ фонемă; [tʃʰ] хăш чух thsh пек çыраççĕ)
ty [tʲ’]
tyh [tʲʰ]
u [u]
v [v̤]
w [w]
wh [w̤]
x [kǁ] (n хыççăн kx пек çыраççĕ)
xh [kǁʰ]
y [j]
yh [j̈]
z [z̤]

Банту ытти чĕлхисем пекех, коса — тĕрлĕ тĕс сасăллă чĕлхе. Унăн икĕ сас тĕсĕ — çӳлли (çинçи) тата хулăмми. Янравлă хупă сасăсем çинçе сасăсене тухма пулăшаççĕ: вĕсем хыççăн вăл çӳлле çивĕч хăпарать.

Вуламалли тӳрлет

Асăрхавсем тӳрлет

Каçăсем тӳрлет

 
Wikipedia
Википедин [[:{{{code}}}:|{{{1}}} уйрăмĕ]].
Кăнтăр Африка Республикин патшалăх чĕлхисем
 

акăлчан · африкаанс · венда · зулу · коса · кăнтăр ндебеле · свази · кăнтăр сото · ҫурҫĕ сото · тсвана · тсонга