Алтăр Çăлтăр

Алтăр çăлтăр (Пысăк упа) — çичĕ çăлтăр, Кашкăрпа Пăлан çăлтăрĕ, Ала çăлтăр ^[1] Çак(лат. Ursa Major) — тӳпен çурçĕр çурчăмăрĕнчи çăлтăрлăх. Алтăр çăлтăрăн çичĕ çăлтăрĕ алтăр евĕр курăнать.

Алтăр çăлтăр
Алтăр çăлтăр пысăклатас тесен ӳкерчĕк çине пусăр
Лат. ячĕ	Ursa Major (кам. ӳк. {{{Камăнлăх ӳкĕмĕ}}})
Кĕскетӳ	{{{Кĕскетӳ}}}
Символ	Алтăр
Тӳрĕ хăпарни	7^h 58^m пуçласа 14^h 25^m çити
Вĕçлевĕ	{{{Склонение 1}}} пуçласа {{{Склонение 2}}} çити
Лаптăк	1280 тв. градус ({{{Вырăн, лаптăкпа}}})
Çутă çăлтăрсем (виçе < 3^m)	Алиот (ε UMa) — 1,76^m Дубхе (α UMa) — 1,81^m Бенетнаш (η UMa) — 1,86^m Мицар (ζ UMa) — 2,23^m Мерак (β UMa) — 2,34^m Фекда (γ UMa) — 2,41^m
Метеор юхăмĕсем	{{{Метеор юхăмĕсем}}}
Юнашар çăлтăрлăхсем	Вĕрçĕлен Жираф Рысь Малый Лев Лев Волосы Вероники Гончие Псы Волопас
Çăлтăрлăха çак анлăлăхсенче сăнама пулать: +{{{Максимальлĕ анлăлăх}}}° пуçласа −{{{Чи пĕчĕк анлăлăх}}}° çити. Раççей территоринче сăнама чи лайăх вăхăт — пуш.

Кун-çулĕ тӳрлет

Клавдий Птолемей «Альмагест» çăлтăр тӳпин каталогне кĕртнĕ.

Грек халапĕ кăтартнипе, Зевс чипер Каллисто нимфăна Гера тавăрăвĕнчен çăлас тесе Алтăр çăлтăр туса хурать. Сиракузăри Филемон каласа кăтартнă пирки халапĕсенче, Зевс-пепке икĕ крит нимфине Кроносран пытарса тӳпене Алтăр çăлтăр тата Ала çăлтăр тĕсĕпе куçарать.

Китай астрономинче алтăрăн çичĕ çăлтăрĕ Çурçĕр алтăр (Бэйдоу) ятлă. Авал алтăрăн алли полюс çинелле кăтартнă, çавăнпа китайсем вăхăта шутланă чухне усă курнă.